آشنایی با انواع رتبه بندی دانشگاه ها ( رنکینگ دانشگاه ها )

بررسی رنکینگ دانشگاه از اولین کارهایی که متقاضیان تحصیل در خارج از کشور انجام می دهند. هدف دانشجویان از این کار پیدا کردن یک دانشگاه معتبر و مناسب برای تحصیل است. اما باید بدانید که برای استفاده مفید از این رتبه بندی ها بهتر است ابتدا نحوه تفسیر آن ها را یاد بگیرید. سازمان ها و سیستم رتبه بندی دانشگاه ها متعددی وجود دارد که در حال سنجش و رتبه بندی دانشگاه ها هستند. ما در ادامه مطلب 3 مورد از معتبرترین و محبوب ترین این سیستم ها را به شما معرفی کنیم. همچنین به شما یاد خواهیم داد تا با استفاده از انواع رنکینگ دانشگاه ،بتوانید بهترین مکان را برای تحصیل انتخاب کنید.

اما نکته مهم، قبل از بررسی رتبه بندی دانشگاه ها این است که شما رشته تحصیلی مورد علاقه خود، منطقه مورد نظر برای تحصیل؛ همچنین هدف خود از تحصیل را مشخص کنید. سپس با در نظر گرفتن آن ها به سراغ بررسی انواع رنکینگ دانشگاه بروید.

این نکته را نیز برای شما ذکر می کنیم که مجموعه ما تنها نماینده رسمی دانشگاه های کشور چک (دانشگاه چارلز، دانشگاه پالاتسکی و …) در ایران است. لذا در صورتی که به دنبال تحصیل در اروپا به ویژه در رشته های پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و … هستید؛ می توانید اطلاعات کامل درباره تحصیل در چک را از مشاوران و همکاران ما در مجموعه آسپیان دریافت کنید.

معرفی انواع سیستم رتبه بندی دانشگاه ها

سازمان ها و موسسات معتبری هستند که هر ساله دانشگاه های جهان را رتبه بندی می کنند. سه عدد از معروف ترین و معتبرترین این سازمان ها عبارت اند از:

• نظام رتبه بندی کیو اس یا به صورت اختصاری QS (Quacquarelli Symonds Top Universities)
• سیستم رتبه‌ بندی دانشگاه‌ های جهانی تایمز یا به صورت اختصاری THE (Times Higher Education)
• سیستم رتبه بندی بین المللی شانگهای (ARWU)

رتبه های منتشر شده هیچ کدام از انواع رنکینگ دانشگاه ها در سیستم های مختلف رتبه بندی شبیه به یک دیگر نیست. به این معنی که یک دانشگاه در رتبه بندی های مختلف، جایگاه و رنک متفاوتی دارد. به عنوان مثال، دانشگاه استکهلم در رتبه بندی موسسه تایمز رتبه 176، در موسسه QS رتبه 153 و در سازمان ARWU رتبه 74 را کسب کرده است.

این تفاوت رتبه و رنک، نشان می دهد که هر کدام از سیستم رتبه بندی دانشگاه ها از معیارها و شاخص های متفاوتی برای رتبه بندی استفاده می کنند.

در ادامه می توانید اطلاعات کاملی درباره معیارهای مورد استفاده هر کدام از موسسات رتبه بندی؛ همچنین نحوه محاسبه رتبه دانشگاه ها توسط آن ها به دست آورید.

سیستم رتبه بندی دانشگاه ها در موسسه QS

سیستم رتبه بندی QS هر ساله دانشگاه های جهان را بر اساس 5 شاخص مورد بررسی و ارزیابی قرار می دهد. از این شاخص ها و معیارها عبارت اند از:

شهرت علمی (40%)

برای تعیین انواع رنکینگ دانشگاه در بیش از 130000 موسسه دانشگاهی یک نظرسنجی برگزار می شود. در این نظرسنجی از پاسخ ‌دهندگان خواسته می ‌شود تا حداکثر 10 موسسه داخلی و 30 موسسه بین‌ المللی را فهرست کنند که از نظر آن ها برای تحقیق در این زمینه عالی هستند. سپس نتایج نظرسنجی ها را با توجه به حوزه تخصصی محدودی که توسط پاسخ دهندگان شناسایی شده است، فیلتر می کنند.

شهرت کارفرما (10%)

برای تعیین شاخص شهرت کارفرما از پاسخ های نظرسنجی بیش از 75000 کارفرمای فارغ التحصیل در سراسر جهان استفاده می کنند. در این نظرسنجی برای تعیین انواع رنکینگ دانشگاه ،از کارفرمایان خواسته می شود تا حداکثر 10 موسسه داخلی و 30 موسسه بین المللی را که برای جذب فارغ التحصیلان عالی می دانند، شناسایی و معرفی می کنند. همچنین از آن ها خواسته می ‌شود تا رشته‌ هایی را که ترجیح می ‌دهند از آن‌ ها جذب شوند، شناسایی و معرفی کنند. 

استنادات تحقیق در هر مقاله  (20٪)

همه داده ‌های استناد برای تعیین انواع رنکینگ دانشگاه در موسسه کیو اس از  Elsevier Scopus منبع می شود. حداقل آستانه انتشار برای هر موضوع تعیین شده است تا از ناهنجاری های احتمالی ناشی از تعداد کمی از مقالات با استناد بالا جلوگیری شود.

هم حداقل آستانه انتشارات و هم وزن اعمال شده برای شاخص استنادها به منظور منعکس کردن الگوهای رایج انتشار و استناد در یک رشته خاص، تطبیق داده شده است. 

H-index

H-index راهی برای اندازه گیری بهره وری و تأثیر یک دانشکده یا گروه آموزشی در یک دانشگاه است. این نمایه بر اساس مجموعه مقالات پراستناد دانشگاهی و تعداد استنادهایی تعیین می شود که آن ها در سایر انتشارات دریافت کرده اند. 

شبکه تحقیقاتی بین‌المللی (بر اساس حوزه وسیع دانشکده)

شاخص IRN نشان دهنده توانایی مؤسسات برای تنوع بخشیدن به جغرافیای شبکه تحقیقاتی بین المللی خود با ایجاد مشارکت های تحقیقاتی پایدار با سایر مؤسسات آموزش عالی است.

سیستم رتبه بندی دانشگاه ها در موسسه THE

سیستم رتبه‌ بندی دانشگاه‌ های جهانی تایمز از معدود سازمان هایی است که دانشگاه های جهان را بر اساس آموزش و تحقیق؛ همچنین انتقال دانش و چشم ‌انداز بین ‌المللی مورد ارزیابی قرار می دهد. این سازمان از 13 معیار و شاخص مختلف برای تعیین رتبه و رنک دانشگاه های استفاده می کند. سپس این معیارهای ارزیابی شده را در 5 گروه زیر ترکیب می کند تا سطح و انواع رنکینگ دانشگاه در سطح جهانی مشخص شود. از این 5 معیار عبارت اند از:

• تدریس (30%)
• تحقیق (30%) (شامل بررسی و اندازه گیری میزان شهرت، درآمد، پژوهش و بهره وری تحقیق می شود.)
• استنادهای تحقیق (30%)
• چشم اندازهای بین المللی (7.5%) (شامل اندازه گیری نسبت دانشجویان و کارکنان بین المللی و همکاری بین المللی یک دانشگاه می شود.)
• درآمد صنعت (2.5%) (شامل اندازه‌گیری میزان درآمد پژوهشی یک موسسه از صنعت در برابر تعداد کارکنان دانشگاهی که استخدام می‌ کند، می شود.)

سیستم رتبه بندی دانشگاه ها جهان در ARWU

رتبه‌ بندی آکادمیک دانشگاه ‌های جهان (ARWU) که در اصل به ‌عنوان سیستم رتبه بندی بین المللی شانگهای شناخته می‌شود؛ عملکرد دانشگاه های جهان را با معیارهای سنتی میزان اعتبار در تحقیقات (با به کار گرفتن شناخته‌ شده ‌ترین محققان جهان) عمدتاً در زمینه‌ های علمی و مهندسی مورد ارزیابی قرار می دهد.

این رتبه بندی در ابتدا توسط دانشگاه شانگهای جیائو تونگ در سال 2003 منتشر و به اولین رتبه بندی دانشگاه های جهانی با شاخص های مختلف تبدیل شد. با این حال، از سال 2009، رتبه بندی ARWU توسط ShanghaiRanking Consultancy در حال انتشار است.

یکی از دلایل مهم و اصلی محبوبیت و اعتبار قابل توجه سیستم رتبه‌ بندی ARWU این است که از شیوه ای مناسب، پایدار و شفاف برای تعیین انواع رنکینگ دانشگاه های جهان استفاده می کند.

از شش شاخص و پارامتری که موسسه ARWU برای تعیین رتبه و رنک دانشگاه های جهان استفاده می کند عبارت اند از:

• تعداد فارغ التحصیلان برنده جوایز نوبل و مدال های میدانی (10%)
• تعداد کارکنان برنده جوایز نوبل و مدال های فیلدز (20%)
• تعداد محققین پراستناد (20%)
• تعداد مقالات منتشر شده در Nature and Science (20%)
• تعداد مقالات نمایه شده (20%)
• سرانه عملکرد تحصیلی یک موسسه (10%)

بیش از 1800 دانشگاه توسط موسسه ARWU رتبه بندی شده است. اما فقط 1000 دانشگاه برتر به طور عمومی اعلام شده اند.

از کدام سیستم رتبه بندی دانشگاه ها استفاده کنیم؟

انتخاب یک سیستم رتبه بندی برای بررسی انواع رنکینگ دانشگاه کار دشواری است. زیرا معیارها و شاخص های اندازه گیری استفاده شده در این سیستم ها با یکدیگر تفاوت دارد.

در اینجا برای کمک به شما برای استفاده بهتر از سیستم های رتبه بندی مختلف چند نکته را ذکر می کنیم:

• در صورتی که به دنبال یافتن دانشگاه ها و موسساتی هستید که سابقه مطلوبی در تولید مداوم تحقیقات با کیفیت بالا دارند؛ به شما توصیه می کنیم از سیستم رتبه بندی ARWU استفاده کنید.
• اگر هدف شما از بررسی انواع رنکینگ دانشگاه پیدا کردن دانشگاه هایی که مورد توجه شرکت ها و دیگر دانشگاه های جهان هستند؛ از سیستم رتبه بندی QS استفاده کنید. (فارغ التحصیلان چنین دانشگاه هایی از آینده شغلی مطلوب و درآمد بالایی برخوردار می شوند.)
• اگر به دنبال پیدا کردن برترین دانشگاه ها بر اساس تاثیر تحقیقاتی و شهرت بین المللی هستید؛ توصیه می شود از سیستم رتبه دهی THE استفاده کنید. زیرا این سیستم در مقایسه با سیستم رتبه بندی QS و ARWU متغیرها و عوامل بیشتری را در نظر می گیرد.

واقعیت دیگری که در زمان بررسی انواع رنکینگ دانشگاه باید در نظر بگیرید این است که هر دو سیستم رتبه بندی دانشگاه ها در موسسه QS و THE به صورت موثر، بین المللی بودن یک دانشگاه را بررسی و اندازه گیری می کنند. به این شکل که در موسسه QS این مسئله با استفاده از دو عامل تعداد دانشجویان بین المللی (5٪) و تعداد اساتید بین المللی (5٪) مورد بررسی و سنجش قرار می گیرد.

در موسسه تایمز نیز این مسئله با بررسی چشم اندازهای بین المللی یک دانشگاه (7.5%) بررسی می شود.

بنابراین، در زمان بررسی انواع رنکینگ دانشگاه می توان نتیجه گرفت که سیستم های رتبه بندی QS و THE سیستم های رتبه بندی بهتری برای استفاده دانشجویانی هستند که قصد تحصیل در اروپا، آمریکا و … را دارند.

سخن پایانی

 با بررسی سیستم رتبه بندی دانشگاه ها متوجه می شویم که در تمامی آن ها، شهرت عامل کلیدی تعیین کننده رتبه یک دانشگاه است. لذا می توان نتیجه گرفت که هر چه یک دانشگاه شهرت بیشتری داشته باشد، اعتبار و رنک بالاتری نیز دارد.

با این حال، همه ما می دانیم که شهرت و رتبه بالا در انواع رنکینگ دانشگاه تنها موردی نخواهد بود که یک دانشگاه را به انتخاب خوبی برای یک دانشجو تبدیل می کند. در بسیاری از مواقع یک دانشگاه کمتر شناخته شده با در نظر گرفتن عواملی چون مبلغ شهریه، بورسیه های تحصیلی، کیفیت تدریس، امکانات تحقیقاتی، هزینه زندگی در کشوری که دانشگاه در آن قرار دارد؛  همچنین موقعیت جغرافیایی و آب و هوا و … می تواند انتخاب مناسب تری برای یک داوطلب باشد.

همان طور که هر ساله دانشجویان زیادی دانشگاه های چارلز یا پالاتسکی کشور چک را برای تحصیل در رشته های تاپ تحصیلی مثل پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی و … انتخاب می کنند. زیرا این دانشگاه های معتبر چک:

• با توجه به کیفیت و امکانات آموزشی، گستردگی ارتباط با سایر دانشگاه ها و … توانسته اند در انواع رنکینگ دانشگاه رتبه مناسبی کسب کنند.
• شهریه تحصیلی آن ها مقرون به صرفه و ارزان است.
• جمهوری چک از کشورهای عضو اتحادیه اروپا است. لذا با تحصیل در آن می توان از مزایایی چون سفر و گردش راحت در کشورهای حوزه شینگن؛ همچنین کار در این کشورها بعد از فارغ التحصیلی برخوردار شد.

مهم تر از همه از آن جایی که آزمون ورودی دانشگاه های چک توسط مجموعه ما (مجموعه آسپیان) در ایران برگزار می شود؛ هزینه و دغدغه دانشجویان برای شرکت در آزمون ها و تحصیل در اروپا کمتر می شود.

ما در مجموعه آسپیان با توجه به اینکه تنها نماینده رسمی دانشگاه های کشور چک در ایران هستیم؛ می توانیم اطلاعات کاملی درباره تحصیل در جمهوری چک را در اختیار شما قرار دهیم. همچنین شرایط پذیرش سریع و راحت شما در دانشگاه های این کشور را فراهم کنیم.